stotteren
Wanneer je iets wil vertellen, vindt er een heel proces plaats in je hoofd. Eerst krijg je een gedachte of idee in je hoofd. De hersenen zetten deze gedachte om in woorden en dan in klanken en sturen dan via de zenuwbanen een seintje naar de meer dan 150 spieren die betrokken zijn bij de spraak.
Het is belangrijk dat de spieren op dit moment op de juiste manier worden aangestuurd maar ook dat er een perfecte timing plaatsvindt. Toch kan er soms iets misgaan in deze timing en worden de spieren net te laat aangestuurd; de woorden en klanken zitten wel in je hoofd, maar het lukt niet om deze soepel uit te spreken. Dit is stotteren.
Stotteren kan erfelijk zijn. Als een van de ouders stottert of gestotterd heeft, is er een grotere kans dat een kind ook gaat stotteren. Dit hoeft niet altijd te betekenen dat het kind altijd gaat stotteren.
Als je lekker in je vel zit, heb je waarschijnlijk nog genoeg energie om je zwakke aanleg voor timen op te kunnen vangen. Pas als er dingen gebeuren die ervoor zorgen dat het timen je nog meer energie kost, ga je stotteren. Bijvoorbeeld als je spannende dingen (leuke of minder leuke) in het vooruitzicht hebt of als je moe of ziek bent of te snel wilt spreken. Dit kost allemaal extra energie, waardoor je timing voor het spreken in de war kan raken.
Kenmerken van stotteren
- Het verlengen of herhalen van klanken, lettergrepen en woorden
- Woorden die met spanning uit de mond worden geperst
- Emotionele spanning bij het spreken
- Fysieke spanning bij het spreken (met de ogen knipperen, de lippen op elkaar persen)
- Het vermijden van situaties uit angst om te gaan stotteren
- Het omzeilen van woorden of klanken
Wat kun je doen als je kind stottert?
Wanneer je kind langer dan een jaar al hapert/stottert en dit niet minder, maar misschien zelfs wel alleen maar erger wordt, is het raadzaam contact op te nemen met een logopedist of stottertherapeut. Zij kan dan kijken of behandeling nodig is en hoe deze ingezet kan worden.
Tips om zelf beter te kunnen communiceren met je stotterende kind:
- Praat in een rustig tempo met je kind en maak veel pauzes.
- Als het kind klaar is met een zin, wacht dan een paar tellen voor je zelf weer verder praat.
- Het vertragen van je eigen spreken werkt vaak vele malen beter dan het geven van adviezen zoals: ‘praat eens rustig’ of ‘eerst nadenken en dan praten.’
- Stel zo weinig mogelijk vragen aan je kind. In plaats van vragen te stellen kun je eenvoudig commentaar geven op wat je kind vertelt, zodat hij weet dat je hem gehoord hebt.
- Gebruik je gezichtsuitdrukking en je hele lichaamstaal om aan je kind te laten weten dat je luistert naar wat je kind te vertellen heeft en niet naar de manier waarop.
- Plan elke dag op een vaste tijd een kwartiertje in dat je jouw onverdeelde aandacht geeft aan je kind. Dit rustmoment speciaal voor je kind geeft hem zelfvertrouwen.
- Alle kinderen, maar vooral kinderen die stotteren praten makkelijker wanneer ze niet steeds worden onderbroken.
- Het allerbelangrijkste is dat je je kind laat weten dat je van hem houdt en dat je vierkant achter hem staat. Dat geeft je kind pas echt kracht!
(Bron: Nederlandse Federatie Stotteren)
Logopedie bij stotteren
Wanneer iemand stottert zijn er verschillende vormen van therapie mogelijk om in te zetten:
- Indirecte therapie: De omgeving van de persoon die stottert krijgt adviezen en wordt begeleid in de omgang en de beste communicatie met de persoon die stottert.
- Directe therapie: Samen met de logopedist wordt er gewerkt aan het veranderen en verbeteren van de vaardigheden zodat het spreken vloeiender verloopt. Er kan bijvoorbeeld geoefend worden met de spraakmotoriek, maar ook met het aanleren van spreektechnieken of de beleving van het stotteren.
- Combinatie van directe en indirecte therapie
stotteren herkennen
Voor het vroeg herkennen van stotteren wordt vaak gebruik gemaakt van de Screeningslijst voor Stotteren (SLS). Dit is een vragenlijst waarbij je door het beantwoorden van enkele meerkeuzevragen het advies krijgt wel of niet contact op te nemen met een logopedist of stottertherapeut.
Vragen of hulp nodig?
Neem dan contact met ons op!